تأثیر عوامل فیزیوگرافی بر خصوصیات کمی و کیفی توده‌های طبیعی سماق (L. Rhus coriaria) در منطقه ارسباران (شهرستان هوراند)

گونة سماق به‌طور طبیعی در جنگل‌های ارسباران و به‌ویژه در منطقة هوراند گسترش دارد و سالانه مقادیر زیادی میوه از پایه‌های آن به روش‌های سنتی استحصال می‌شود. در این پژوهش تأثیر مهم‌ترین عوامل فیزیوگرافی مؤثر بر پراکنش این گونه در منطقه مورد تحقیق بررسی شد. به ‌این منظور 36  قطعه نمونة دایره‌ای به مساحت یک آر در جهت‌های شمالی، شرقی و غربی (12 قطعه نمونه در هر جهت) با ابعاد شبکه 100×100 متر به‌صورت منظم تصادفی در توده‌های طبیعی سماق پیاده شد. بر اساس نتایج این بررسی در رویشگاه‌های سماق  میانگین قطر برابر سینه، قطر یقه پایه اصلی، ارتفاع، متوسط قطر تاج و درصد تاج‌ پوشش در دامنة شمالی به‌طور معنی‌داری بیشتر از دیگر جهت‌ها است و سماق در توده‌های مورد بررسی بیش از 98 درصد  پایه‌های قرارگرفته در قطعة نمونه را به خود اختصاص داده ‌است. درصد دانه‌زادی پایه‌های سماق در دامنه‌های شمالی به‌طور معنی‌داری بیشتر از دامنه‌های  شرقی و غربی است. شیب زمین و ارتفاع از سطح دریا بر مشخصه‌های کمی و رویشی پایه‌های سماق تاثیر معنی‌داری دارد اما  بر درصد دانه‌زادی و شاخه‌زادی و سلامت توده‌های سماق بی‌تأثیر است. متوسط وزن میوه تولید شده در هر پایه در دامنه شمالی به‌طور معنی‌داری بیشتر از جهت‌های شرقی و غربی است. به‌طور کلی نتایج نشان داد که گونة سماق در دامنة شمالی، طبقه ارتفاع از سطح دریای 1200-1000 متر و طبقه شیب 60-40 درصد  وضعیت مناسب‌تری دارد.